Alice Harikalar Diyarında sendromu, adını Lewis Carroll'un ünlü 19. yüzyıl klasiği Alice Harikalar Diyarında'dan almıştır. Onu okumadıysanız veya buna dayanan birçok filmden birini izlemediyseniz, kahramanı Alice, bir ağaç deliğinden düşer ve "Beni iç" etiketli bir şişe bulur, onu içtiğinde boyu bir metreden daha kısa olur. Hemen ardından üstünde “Beni ye” yazan bir pasta yer, bu da başı tavana ulaşana kadar aşırı derecede uzamasına neden olur. Sendrom, beden imajı bozulması ve nesneler arasındaki mesafe, boyut, şekil ve uzamsal ilişkinin düzensiz algılanması ile karakterizedir. Lewis Carroll’un kendi migren deneyiminin Alice Harikalar Diyarı Maceraları'nı ve diğer yazılarını da etkilemiş olduğu düşünülür.
Dismetropsi ve Todd sendromu olarak bilinen Alice Harikalar Diyarında Sendromu (AIWS), görsel algıda bozulmaya neden olan nöropsikolojik bir bozukluktur. Bireyler; nesneleri olduğundan daha küçükmüş gibi algılama (mikropsi), eşyaları olduğundan daha büyük görme (makropsi), eşyaları kendinden daha uzaktaymış gibi algılama (teleopsi) ve nesneleri kendine çok yakında görme(pelopsia) gibi deneyimler yaşamaktadır. Örneğin, bir sandalye tipik boyutunun yarısı kadar ya da gerçekte bulunduğu konumdan daha uzak görünebilir. Aynı zamanda işitsel halüsinasyonlar da sendromun bir parçası olabilmektedir.
Mikropsi: Nesneler gerçekte olduklarından çok daha küçük görünürler.
Makropsi: Nesneler gerçek hayatta olduklarından çok daha büyük görünürler.
Teleopsi: Nesneler olduklarından daha uzakta görünürler. (Alice'in uzak ayaklarıyla ilgilidir.)
Pelopsia: Nesneler olduklarından daha yakın görünürler.
Dismorfopsi: Düz çizgiler veya kenarlar dalgalı görünür.
Makrosomatognozi: Bir kişinin kendi vücudunu olduğundan çok daha büyük hissetmesidir.
Mikrosomatognozi: Kişinin vücudunu daha küçük hissetmesidir.
Palinopsi (Yunanca: palin "tekrar" ve opsia "görmek"): uyaran kaldırıldıktan sonra görsel bir görüntünün kalıcı olarak yinelenmesidir.
Alice Harikalar Diyarı Kitabında gerçeklik algısının değiştiğini şu cümlelerle anlamaktayız:
“Ne tuhaf bir duygu!” dedi Alice; Bir teleskop gibi çenemi kapatıyor olmalıyım.” Ve gerçekten de öyleydi: şimdi sadece on santim boyundaydı.”
"Tam o sırada başı salonun çatısına çarptı: aslında şimdi yüksekliği dokuz metreden fazlaydı."
Alice Harikalar Diyarında sendromu psikoz belirtisi değildir. Bu olaylara görme bozukluğu veya bir sanrı neden olmaz. İnsanların genellikle orada olmayan şeyleri görmelerine neden olan bir halüsinasyondan farklı olarak AIWS, insanların mevcut ortamlarının çarpık bir versiyonunu görmelerine neden olur. Etkilenen kişi genellikle gördüklerinin tuhaf veya gerçek dışı olduğunu bilir. Çoğu durumda başlangıç ve bitişler aniden gerçekleştiği için tahmin etmek mümkün değildir.
Semptomlar tehlikeli değildir, ancak endişe verici olabilmekle birlikte daha ciddi bir şeyin belirtisi de olabilir. AIWS epizodları, arka arkaya birkaç gün boyunca günde birden çok kez ortaya çıkabilir ve ardından birey haftalar veya aylarca hiçbir semptom yaşamadan geçirebilir.
Carroll'un günlüklerinde anlatılanlara göre, yazarın 1865'te yaşamaya başladığı sürekli migren ve bunun sonucu olarak görsel halüsinasyonlardan muzdarip olduğu görülmektedir. Ayrıca günlüğünde, migren sanrılarını yaşadığı sırada yüzünün sağ yarısı, omzu ve eli silinmiş bir kişiyi çizmiştir.
Alice Harikalar Diyarında sendromu vakalarının ortalama başlangıç yaşı sekiz buçuktur ve çoğunlukla (%65) çocuklarda görülür. Erken yetişkinliğe eriştiğinizde sendrom tamamen ortadan kalkabilir. Vakaların yaklaşık üçte biri kalıcı semptomlara sahiptir ve bu vakalar genellikle migren ile ortaya çıkar. AIWS'ye karşı en savunmasız olanlar çocuklar ve gençlerdir. Çoğu insan yaşlandıkça çarpık algılarından kurtulsa da bu deneyimi bir yetişkin olarak yaşamak hala mümkündür.
Alice Harikalar Diyarında Sendromuna neden olabilecek birçok faktör vardır. Bunlar; migren, kafa travması, epilepsi, bakteri, bulaşıcı hastalıklar, enfeksiyon (Epstein Barr Virüsü), suçiçeği, tifo, kızıl ve bademcik iltihabı, serebrovasküler hastalıklar (beyni besleyen damarların tıkanması veya kanaması ile ortaya çıkan, hasar gören beyin bölgesi ile ilgili belirtiler veren bir hastalık grubu), inme, depresyon, Cotard Sendromu, Capgras Sendromu, şizofreni, genetiktir. Fakat yaklaşık beş AIWS vakasından birinin belirgin bir nedeni yoktur.
Alice Harikalar Diyarında Sendromu semptomları olan bir vaka:
Ani başlangıçlı garip hisler ile önceden iyi durumda olan 9 yaşındaki bir çocukla yapılan görüşmede, sınıfında kara tahtanın boyutu ve şekli ile ilgili yanılsamalar, tebeşir ve elbise dahil nesnelerin renginin kaybolması, başının ve sol üst uzvunun boyutunda küçülme, elinin kocaman olması, seslerin anormal derecede yüksek olması ve bunların hepsini şiddetli bir baş ağrısı takip ettiği öğrenilmiştir. Nedenleri araştırıldığında ise nöbet, psikiyatrik bozukluk, kafa travması, enfeksiyon öyküsü, ilaç veya uyuşturucu kullanımının olmadığı fakat aile öyküsünde migren olduğu öğrenilmiştir. (Kitchener, 2004)
Alice Harikalar Diyarında Sendromu'nun tedavisi genellikle altta yatan nedenlere yöneliktir. Örneğin, bir kişinin semptomlarına migren neden oluyorsa, migren önleyici ilaçlar semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir. Stres AIWS semptomlarını şiddetlendirdiğinde, terapi, meditasyon ve gevşeme teknikleri bireylerin başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Alice Harikalar Diyarı Sendromu'na sahip olan bir kişinin migren sanrılarını yaşadığı sırada yazdığı günlükten alıntılar:
"Gerçekliğin çarpıtılması... vücudumun bozulması- Alice Harikalar Diyarında Sendromu'nu beyin taramaları gibi vücudunu resmet.- görsel migren- hayaletler görmek? Sesler duymak?- Bedenin küçük ve büyük çarpıklıklarının AIWS olduğunu biliyorum.- ama insanları görmek ve sesler duymak bazen gerçek ve korkutucu geliyor."
"görsel migren"
Referanslar:
Kitchener, N. (2004). Alice Harikalar Diyarında Sendromu. Uluslararası Çocuk Nöropsikiyatrisi Dergisi, 1(1), 107-112.
Liu, G., Liu, A. Liu, J., & Liu G. (2014). Alice in Wonderland syndrome: Presenting and follow-up characteristics.
Mastria, G., Mancini, V., Vigano, A., & Di Piero, V. (2016). BioMed Research International.
Johnson, P. (2016). Alice In Wonderland Syndrome.
コメント