Son günlerde evden, hatta yataktan çıkmak istemiyor, dış dünyaya kendinizi kapatıyor musunuz?
Yorgunluk, halsizlik, isteksizlik günden güne katlanıyor mu?
Sonbahardan itibaren güneş yüzünü gizlemeye başlarken karanlık günler, mevsimsel depresyonu da beraberinde getirebilir. Sonbahar güzel bir mevsim olmasına rağmen, birçok insan bu mevsimde ruh halinin bozulduğunu fark eder. Kendinizi normalden daha üzgün veya depresif, ilgisiz; yorgunluktan, keyifsizlikten, konsantrasyon eksikliğinden veya uyku bozukluklarından şikayet ederken bulabilirsiniz.
Kış günlerinde evden, hatta yataktan çıkmak istemiyor, dış dünyaya kendinizi kapatıyor musunuz? Yorgunluk, halsizlik, isteksizlik günden güne katlanıyor mu? Bu sorunlar 2-3 haftadan uzun sürüyorsa ‘kış depresyonu’ geçiriyor olabilirsiniz. Sonbahar ya da kış depresyonu olarak adlandırılan mevsimsel duygudurum bozukluklarının gün ışığının azalması ile ilgili olduğu, beynin buna verdiği tepki ile ortaya çıktığı düşünülür. İnsanda uyku ve uyanıklık döngüsünde etkili olan serotonin ve melatonin hormonlarının seviyelerindeki değişime bağlı olarak, kişilerin ruh halleri ve enerji düzeyleri de değişir. Günlerin kısaldığı sonbahar ve kış mevsimlerinde güneş ışığı da azalır ve buna bağlı olarak da melatonin düzeyinde artış ve serotonin düzeylerinde azalma görülür. Bu da depresyonun oluşması için gereken biyolojik koşulları yaratabilir.
Mevsimsel duygudurum bozukluğu nedir?
Mevsimsel duygudurum bozukluğu, her yıl aynı zamanda tekrarlama eğiliminde olan, mevsimlerdeki değişikliklerle ilgili bir depresyon türüdür. Çoğu durumda, semptomlar sonbaharda başlar ve iyi havaların gelişine kadar sürer.
Mevsimsel duygudurum bozukluğu kadınlarda, gençlerde , ekvatordan uzakta yaşayanlarda veya halihazırda depresyon gibi bir rahatsızlığı olanlarda daha sık görülür.
Mevsimsel depresyonun belirtileri
İsteksizlik, mutsuzluk, umutsuzluk
Kaygılı düşüncelerde artış
Yorgunluk, halsizlik
Uyku bozuklukları(az ya da çok uyku hali)
İştah değişimleri(iştahsızlık ya da iştah artışı)
Değersizlik, suçluluk hisleri
Dikkati toplamada güçlük
Günün geneline yaygın bir üzgünlük hali
Yaşama dair isteksizlik, pes etme hissi
Tedavisi
Mevsimsel depresyonun tedavisinde başvurulan yöntemler arasında ışık terapisi, antidepresanlar, iyonize hava, psikoterapiler ya da hormon desteği yer almaktadır. Depresyon tedavisinde psikoterapilerin yüksek oranda etkili olduğu bilinmektedir. Mevsimsel depresyonda hangi yöntemin tercih edileceğine hastanın kişisel öyküsü dinlenerek uzmanlar tarafından karar verilmektedir. Bu nedenle tanısal muayene oldukça önemlidir. Bu tedavi yöntemlerinin yanında kişinin gün ışığından yararlanmanın yollarını bulması daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
Etkilerini hafifletmek için neler yapabilirsiniz?
Dinlenmenize dikkat edin. Sonbaharda melatonin üretimini arttığından dolayı vücudunuzun daha az enerjisi olur, bu nedenle uyku ve dinlenme saatlerinizi yeni ihtiyaçlara uyarlamanız gerekecektir.
Güneş ışığından yararlanın. Gündüz saatleri azaldı ancak bu, onlardan en iyi şekilde yararlanamayacağınız anlamına gelmiyor. Faaliyetlerinizi gündüz saatlerinde yoğunlaştırmanız ve hava soğuk olsa bile ev dışında faaliyetlerinizi yürütmeniz tavsiye edilir.
Evinizi sonbahara hazırlayın. Dikkatimizi dışarıdaki ışık eksikliğinden uzaklaştıran ve çevreyi aydınlatan bitkiler, parlak renkler vb. unsurları içeren evde iyi bir aydınlatmaya sahip olmak önemlidir.
Aktif bir yaşam sürdürün. Düzenli egzersizin serotonin ve endorfinler üzerinde doğrudan etkisi vardır ve ışık eksikliğinin etkilerine karşı koymanıza yardımcı olur. Sizi motive eden bir aktivite bulun. Bunun ruh halinizi iyileştirmenize nasıl yardımcı olduğunu göreceksiniz.
Dengeli bir diyet uygulayın. Yiyecekler, fiziksel durumunuzu iyileştirmek ve doğru bir enerji seviyesini korumak için bir başka silahınızdır. Doğal gıdalar, meyveler, sebzeler ve kaliteli proteinlere dayalı çeşitli bir diyet uygulayın.
Sonbaharın tadını çıkarın. Faaliyetler değişse bile aileniz ve arkadaşlarınızla teması sürdürmeliyiz. Gezilere çıkma, şehri gezme, akşam yemeğine çıkma, tiyatroya gitme fırsatını yakalayın. Sizi motive edecek aktivitelere bakın ve monotonluğa kapılmayın.
Birkaç günlük ilgisizliği bu tür bozukluklardan ayırt etmek önemlidir çünkü doğru teşhis edilmezse sosyal izolasyon, iş sorunları, uyuşturucu kullanımı, kaygı, yeme bozuklukları ve hatta intihar davranışı gibi başka sorunlara yol açabilir.
Comments